W dniu 4 kwietnia 2022 roku obchodziliśmy 150. rocznicę urodzin Jana Szczepanika – patrona naszej szkoły. Duch tego genialnego wynalazcy, człowieka, który przez całe swoje życie realizował pasje oraz talenty, czuwa nad Zespołem Szkół Ponadpodstawowych Nr 1 już od kilkudziesięciu lat.
Uczczenie rocznicy urodzin Szczepanika miało być wyjątkowym dniem, świętem dla naszej społeczności szkolnej, ale także dla miasta Krosna. Obchodom towarzyszyły rozmaite wydarzenia, mające przypomnieć, przybliżyć oraz upamiętnić sylwetkę i dokonania „zapomnianego wynalazcy”. Warto dodać, że „polski Edison” był związany także z miastem Tarnowem i tam również odbywać się będą uroczystości upamiętniające tą postać już w czerwcu 2022 r. ramach Ogólnopolskich Obchodów Jubileuszowych w Tarnowie i Krośnie.
Nazywany był „polskim Edisonem”, „austriackim Edisonem”, „Leonardem da Vinci z Galicji” albo „galicyjskim geniuszem” - Jan Szczepanik. Podkarpackie Krosno i małopolski Tarnów wspólnie uczczą 150 rocznicę jego urodzin. 150 lat minęło od daty jego urodzenia, a on wciąż zadziwia i jednoczy ludzi. Jego nazwisko, osoba i wynalazki powodują, że wciąż zaskakuje młode pokolenia i nas samych. Chcemy, żeby ta postać była bardziej poznana przez współczesne pokolenie. Absolutnie na to zasługuje. Jan Szczepanik zaznaczył się w historii naszego miasta, ale nie tylko. Dlatego Krosno pragnie uczcić 150 rocznicę jego urodzin. Jego wynalazki mają wciąż duże znaczenie dla ludzi, są bardzo docenianie, tylko czasami nie wiemy, kto jest ich pomysłodawcą i realizatorem.
Zależy Nam na tym, żeby ten rok rzucił bardzo jasne światło na postać Jana Szczepanika, żeby zaistniał w świadomości nie tylko mieszkańców miasta, ale daleko szerzej.
Mimo, że w dziedzinie techniki był samoukiem, jest autorem ponad 50 wynalazków i kilkuset opatentowanych pomysłów technicznych (amerykańskich, brytyjskich, austriackich, francuskich, polskich, niemieckich, szwajcarskich, węgierskich a nawet japońskich), z dziedziny fotografii barwnej, tkactwa czy telewizji. Jego działalność do dziś inspiruje. Badając jego działalność wynalazczą, wciąż odkrywamy nieznane dotąd fakty, dotyczące pomysłów usprawnienia świata. Jan Szczepanik urodził się w Rudnikach koło Mościsk, dzieciństwo i pierwszą młodość spędził w Krośnie i w okolicach Krosna, gdzie opracował między innymi system barwnego tkactwa, stosowany potem przez przemysł austriacki i niemiecki. Wcześnie osierocony syn Marianny Szczepanik swoje młodzieńcze lata spędził u wujostwa w Krośnie. Kształcił się w Jaśle i Krakowie. Początkowo pracował jako nauczyciel w szkołach powiatu krośnieńskiego: w Potoku, w Lubatówce oraz w Korczynie. Od 1902 r. do końca życia był związany z Tarnowem, gdzie poślubił Wandę Dzikowską, córkę miejscowego lekarza powiatowego. Swoje pracownie posiadał w Tarnowie, w Wiedniu, w Lubli, w Berlinie oraz w Dreźnie. Tarnów – to ostatnie 24 lata życia polskiego Edisona. Tutaj wykonał pierwszą na świecie fotografię barwną, tutaj doskonalił kolejne wynalazki, teletroskop – protoplastę dzisiejszej telewizji i system barwnego filmu.
Dziedziny jego zainteresowań to, np.: tkactwo, elektroniczna produkcja gobelinów, telewizja, fotografia barwna, film dźwiękowy, film barwny, telegraf bez drutu, usprawnienie kolei, usprawnienie pługa, tkanina kuloodporna, aeronautyka, samoczynny regulator ciągów, karabin automatyczny, fotosculptor, urządzenia hamulcowe, literatura piękna oraz wiele innych. Wynalazca unowocześnił światowy przemysł włókienniczy, stworzył automat do tkania materiałów wzorzystych oraz gobelinów (największy gobelin podarował Franciszkowi Józefowi I, cesarzowi Austro-Węgier).Od 1897 r. prekursor telewizji – twórca telektroskopu, czyli aparatu do reprodukowania obrazów na odległość za pomocą elektryczności; współtwórca kamizelki kuloodpornej (uratowała życie Alfonsa XIII, króla Hiszpanii), za którą uhonorowany został Medalem Izabeli Katolickiej. W Tarnowie pracował nad wynalazkami z dziedziny fotografii kolorowej i filmu barwnego. Metoda Jana Szczepanika została wykorzystana przez firmę Kodak w 1929 r. oraz firmę Agfa w 1932 r. Prowadził pionierskie badania nad udźwiękowieniem filmu, poprzez opracowanie urządzenia do zapisywania i odtwarzania dźwięku; opatentował system produkcji kamer i projektorów. Przyjaźnił się ze znanymi ludźmi z przełomu XIX i XX w., m.in. z Markiem Edisonem, Franciszkiem Pikiem Mirandolą, Gabrielą Zapolską, Ludwikiem Szczepańskim. Zmarł przedwcześnie, pochowany na Cmentarzu Starym w Tarnowie. Do propagatorów jego pamięci należą m.in.: Mieczysław Grohman, Władysław Jewsiewicki, Anna Pragłowska, Mieczysław Czosnyka. W Jubileusz 150 – lecia urodzin wynalazcy, przygotowywany na 2022 r., aktywnie włączają się władze samorządowe Krosna i Tarnowa, Fundacja im. Jana Szczepanika, Izba Przemysłowo Handlowa w Tarnowie, Naczelna Organizacja Techniczna w Tarnowie, Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Muzeum Rzemiosła w Krośnie, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie, Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych im. Jana Szczepanika w Tarnowie, Zespół Szkół Ponadpodstawowych Nr 1 im. Jana Szczepanika w Krośnie.
Szczepanik jest także patronem ulic w Korczynie, w Krośnie, w Tarnowie i w Warszawie. W Tarnowie znajduje się jedyny na świecie pomnik wynalazcy, usytuowany na placu noszącym imię Jana Szczepanika. Wynalazca jest także patronem szkół w Łodzi, w Krośnie i w Tarnowie. Biorąc pod uwagę zbliżającą się 150. rocznicę urodzin wynalazcy, warto wspierać wszelką działalność, będącą popularyzacją wiedzy o życiu i dokonaniach geniusza z Galicji, który w swoim czasie zadziwił świat i o którym na przełomie wieków tak wiele pisała amerykańska i europejska prasa.
Zapraszamy wszystkich młodych naukowców, pasjonatów, odważnych w odkrywaniu swoich talentów do wzięcia udziału m.in. w konkursach jakie przygotował dla Was Zespół Szkół Ponadpodstawowych Nr 1 im. Jana Szczepanika w Krośnie. Nie obawiajcie się pokazać na co Was stać w dziedzinie literatury, rozwińcie swoje talenty plastyczne. Na wszystkich, oprócz cennych nagród czekają miłe chwile spędzone w „towarzystwie Naszego Patrona”. Regulaminy konkursów zamieszczone są poniżej. Nie zwlekacie, pokażcie się światu.
Pozdrawiamy.